Çanakkale Boğazı'nın hemen kıyısında, tarihi dokusuyla insanı adeta geçmişe çeken bir yer vardır: Aynalı Çarşı. Burası, sadece alışveriş yapılan bir mekan değil; aynı zamanda bir asırdan fazla süredir ticaretin, kültürel etkileşimin ve en önemlisi büyük bir destanın sessiz tanığıdır.

Çarşının hikayesi 1875 yılına, yani Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerine dayanır. Sultan Abdülaziz zamanında, o dönem Çanakkale'de yaşayan bir Musevi (Yahudi) vatandaş olan İlya Halyo tarafından inşa ettirilmiştir. Peki neden "Aynalı" Çarşı? Rivayete göre, o yıllarda çarşının dükkan vitrinleri küçük, parlak aynalarla süslüydü. Bu aynalar, hem gelen geçenin siluetini yansıtırdı hem de çarşının ışığını çoğaltarak daha ihtişamlı görünmesini sağlardı. Bir başka görüş ise, burada satılan atların koşum takımlarındaki parlak aynalardan dolayı bu ismi aldığı yönündedir.

Ancak Aynalı Çarşı'nın kaderi, 20. yüzyılın başlarında, tarihin en acı sayfalarından biriyle kesişti: Çanakkale Savaşları. Cepheden gelen top mermileri ve bombardımanlar nedeniyle çarşı büyük hasar gördü, adeta yıkıntıya dönüştü. O dönemde cepheye giden ve bir daha dönmeyen gençlerin dilindeki hüzünlü türkünün mısralarına ilham oldu:

"Aynalı Çarşı, ayna çarşı..." "Aynalı Çarşı’dan aldım sazı," "Çanakkale’ye varmadan koptu kolumuz..."

Bu mısralar, çarşının yalnızca bir ticarethane değil, aynı zamanda Çanakkale ruhunun ve verilen büyük kayıpların sembolü haline geldiğini gösterir.

Savaşın ardından uzun yıllar harabe kalan çarşı, Cumhuriyet döneminde ve özellikle son yıllarda yapılan kapsamlı restorasyonlarla yeniden hayat buldu. Bugün, ziyaretçiler eski ahşap kapıların ve tarihi taş duvarların arasında yürürken, bir yandan yöresel hediyelik eşyalar ve gıda ürünleri alırken, diğer yandan da geçmişin derin izlerini hissedebiliyor.

Aynalı Çarşı, Çanakkale'ye gelen her turistin mutlaka uğradığı, sadece bir anı eşyası almak için değil, tarihe dokunmak ve destanın yaşandığı o topraklarda bir zaman yolculuğuna çıkmak için ziyaret ettiği, yaşayan bir mirasımızdır.